Bölge Ulaşım Altyapıları ve Finansmanı Hakkında – 25-06-1996

Bölge Ulaşım Altyapıları ve Finansmanı Hakkında
Bölgemiz hizmet sektöründe (Turizm, Ticaret vb.) planlı bir gelişme içerisindedir. Bu gelişme sebebiyle Antalya şehir içi ve çevresinde ulaşım altyapı ihtiyacı hızla artmaktadır. Artan ulaşım talebini karşılayacak yeni karayolu projeleri, tamamlanmış olmasına rağmen genel bütçenin bilinen açıkları sebebiyle yapılamamaktadır. Yol yatırımlarındaki bu gecikmenin bedeli, hem kazalarda kaybedilen yetişmiş insanlar ve taşıtlar, hem de kullanılamayan ekonomik potansiyel olarak ödenmektedir. 1996 ve müteakip yıllarda yatırım ödeneklerinin hızla ayrılacağı yönünde hiçbir ümit de görülmemektedir. Buna karşılık çeşitli altyapı ihtiyaçları her yıl artmaktadır.

A- BÖLGEMİZDE YAPILMASI GEREKEN ULAŞIM YATIRIMLARI
I- a) Bölgemizde Kaynak Bekleyen Karayolu Projeleri

b) Projelendirilmesi Gereken Karayollarımız

II- Antalya Kentiçi Köprülü Kavşaklar

Antalya yeni otogarın 1996 yılnıda tamamlanması ile özellikle Otogar Köprülü Kavşağı’non birkaç yıl içinde acil ihtiyaç haline geleceği görülmektedir.
III- Şehiriçi Raylı Sistem Altyapısı

IV- Deniz Otobüsü İskeleleri ve Yolcu Bekleme Salonları

10 Yıl içinde bölgemizde yapılması gerekli ulaşım altyapıları için yaklaşık 38.753.200.000.000-TL – “484.415.000” $ kaynağın gerekli olduğu anlaşılmaktadır.

Yukarıda dört başlık altında ifade edilen Kara-Deniz-Demiryolu altyapıları dışında; Antalya ve ilçelerinin enerji hatlarının yeraltına alınması, kanalizasyon ve otoparklar gibi temel altyapı yatırımları da acil ihtiyaçlar olarak görülmektedir. Ayrıca şehrin tüm kaldırımları da kırmızı kotla projelendirilerek yapılması gerekli yatırımlardandır.

Ülke düzeyinde kalkınmanın sürdürülebilmesi için, karayolları-limanlar-demiryolları-havaalanları-barajlar-otoparklar-sulama-enerji nakil hatları-imar planları gibi gecikmiş temel altyapı yatırımlarına her yıl 15 Milyar $ mertebesinde yatırım yapılması öngörülmektedir.

Ülkemizde yatırımlar için kaynak yoktur. Bu yatırımlar birkaç yıldan bu yana yapılamadığı gibi gelecek yıllarda da yapılamayacağı bütçe rakamlarından anlaşılmaktadır. Bölgemizin ilgili sektörlerindeki gelişmeyi devam ettirebilmesi için 1.bölümde anılan yatırımları gerçekleştirecek bir kaynak bulunması zorunludur. Bu gibi altyapılara yabancı kaynak bulunamamaktadır. Bölgenin gelir potansiyellerinin incelenmesi bir alternatif olarak görülmektedir.

B- ALTERNATİF GELİRLER
I- Yurtdışından gelen yolculardan geri dönüşlerinde kişi başına 5 $ alınması
Turist kabul eden bazı yabancı şehirlerde bunun örneği görülmektedir. Şehre gelen yabancıdan ülkesine çıkış yapacağı zaman havaalanında (temizlik-güvenlik vb.) çeşitli adlar altında harç alınmaktadır. Bu yolla o şehrin alt yapı giderleri karşılanmakta ve genel bütçeye yük getirilmemektedir.

Antalya’ya yılda 2 milyon yabancının geldiği kabul edilirse;
2.000.000 x 5 D$ = 10.000.000 D$ yıllık gelir elde edilebilir. Bu uygun bir kaynak olarak görülmektedir. Bunun hangi altyapıya harcanacağı da ayrı bir düzenleme gerektirecektir. Havaalanımızdân giren yolcu gelirlerinden ilçe belediyeleri cari giderleri için kaynak isteyecektir. II- MEVCUT KARAYOLU GEÇİŞLERİNDEN ÜCRET ALINMASI (l)de bahsedilen kaynağa ek olarak acil altyapıların gerçekleştirilebilmesi için başka gelirlere ihtiyaç bulunduğu görülmektedir.

ANTALYA-KEMER/ANTALYA-ALANYA/KORKUTELİ-ANTALYA/BUCAK-ANTALYA/ISPARTA-ANTALYA/AKSEKİ-MANAVGAT karayolu güzergâhları alternatif gelir kaynağı olarak görülmektedir. Bunlardan; KEPEZ-AKSU-LİMAN noktalarından günlük araç geçişleri yaklaşık şöyledir:

GELİR HESABI

Gün

1996 Haziran TL karşılığı (1 Dolar = 80.000.-TL) 50.054.880.000.000.-TL
* Yurtdışından gelen yolculardan dönüşlerinde elde edilen 10.000.000 $/Yıl gelir
10.000.000 $ x 80.000.-TL x 10 Yıl = 8.000.000.000.000.000.-TL
* Toplam gelir 58.054.880.000.000.-TL
* 10 yılda yapılması gereken ulaşım altyapı harcama toplamı: 484.415.000 $
* 10 yılda yatırım için elde edilebilecek alternatif gelir toplamı: 625.656.000 $
Bu gelirlerle ulaşım altyapılarımızın 10 yıl içinde tamamlanabileceği anlaşılmaktadır.
İdari sistem ve yasalarımızca bir sakınca görülmediği takdirde, bölgemizin imkanlarıyla altyapı yatırımlarının sürdürülebilmesi ve 10 yıl içinde tamamlanmasını hedef alan bir gelir modelinin geliştirilebileceği öngörülmektedir. Bu modelin bölgemiz için tartışılmakta olan “Özel Statü” içerisinde değerlendirilmesi de düşünülmelidir. Bu model içerisinde “Antalya Ulaşım Yatırımları Uygulama Birimi” kurulması ve ilgili kaynağın bu birimce kullanılması önerilmektedir. Bu birimin denetimi Y.M.M. ve Bağımsız Denetleme kuruluşlarına yaptırılabilmelidir.

Kurulacak sistemin Valilik, Büyükşehir ve Alt Kademe Belediyeleri, Karayolları, DLH Genel Müdürlüğü’nün öncülüğünde özel sektörün içinde bulunacağı özerk bir idari yapıya kavuşması mümkün görülmektedir.

Uzun yıllardır MEÇHUL VATANDAŞ’tan aktarılan kaynaklarla iyi ortamlarda bedelsiz yaşamaya alıştırılanlar için bu ve benzeri gelişmeler anlaşılmaz bulunabilir. Antalya şehiriçi ve çevresindeki ulaşım altyapı yatırımları birkaç yıl içinde bir programla başlatılmazsa bu güzel bölgemizin yöneticileri ve burada yaşayanlar için üzüntü verici bir yer haline geleceği kabul edilmelidir.

Şehrimizde sorumluluk taşıyan bütün kurum ve kuruluşların bir araya gelerek bölgemizin geleceğine sahip çıkacağına inanıyoruz.

25 Haziran 1996