Bölge Ulaşım Altyapıları ve Finansmanı Hakkında – 25-06-1996

Bölge Ulaşım Altyapıları ve Finansmanı Hakkında
Bölgemiz hizmet sektöründe (Turizm, Ticaret vb.) planlı bir gelişme içerisindedir. Bu gelişme sebebiyle Antalya şehir içi ve çevresinde ulaşım altyapı ihtiyacı hızla artmaktadır. Artan ulaşım talebini karşılayacak yeni karayolu projeleri, tamamlanmış olmasına rağmen genel bütçenin bilinen açıkları sebebiyle yapılamamaktadır. Yol yatırımlarındaki bu gecikmenin bedeli, hem kazalarda kaybedilen yetişmiş insanlar ve taşıtlar, hem de kullanılamayan ekonomik potansiyel olarak ödenmektedir. 1996 ve müteakip yıllarda yatırım ödeneklerinin hızla ayrılacağı yönünde hiçbir ümit de görülmemektedir. Buna karşılık çeşitli altyapı ihtiyaçları her yıl artmaktadır.

A- BÖLGEMİZDE YAPILMASI GEREKEN ULAŞIM YATIRIMLARI
I- a) Bölgemizde Kaynak Bekleyen Karayolu Projeleri

KM TL(Milyar) $ (Bin)
1. Antalya-Kumluca Karayolu 96 1.450 19.333
2. Antalya-Alanya Karayolu 126 7.622 100.289
3. Antalya-Korkuteli Karayolu 25 200 2.667
4. Akseki-Konya Karayolu 5 190 2.533
5. Finike-Demre Karayolu 25 875 11.667
6. Antalya Çevreyolları 16 932 12.427
Toplam 11.269 148.916

b) Projelendirilmesi Gereken Karayollarımız

KM TL (Milyar) $ (Bin)
1. Elmalı Ayr.-Finike Karayolu 29 1.000 13.333
2. Antalya-Manv. Ayr.-Isp. Karayolu 113 400 5.333
3. Antalya-Elmalı Karayolu 60 1.000 13.333
Toplam 2.400 31.999

II- Antalya Kentiçi Köprülü Kavşaklar

TL(Milyar) $ (Bin)
1. Havaalanı Köprülü Kavşağı (Tek Gözlü Tropmpet Tipi) 220 3.000
2. Demokrasi Köprülü Kavşağı (Tek Gözlü Tropmpet Tipi) 218 3.000
3. Vatan Köprülü Kavşağı (Yonca Tipi) 205 3.000
4. Anadolu Köprülü Kavşağı (Dört Yapraklı Yonca Tipi) 205 3.000
5. Çak?rlar Köprülü Kavşağı (Diamond Tipi) 350 5.000
6. Otogar Köprülü Kavşağı (Tek Gözlü Tropmpet Tipi) 220 3.000
7. Kepez Köprülü Kavşağı (İki Gözlü Tropmpet Tipi) 250 3.500
8. Korkuteli Köprülü Kavşağı 220 3.000
Toplam 1.888 26.500

Antalya yeni otogarın 1996 yılnıda tamamlanması ile özellikle Otogar Köprülü Kavşağı’non birkaç yıl içinde acil ihtiyaç haline geleceği görülmektedir.
III- Şehiriçi Raylı Sistem Altyapısı

KM TL(Milyar) $ (Bin)
1. Liman – Lara 30 7.200 90.000
2. Kuzeykent – Lara 40 9.600 120.000
3. Liman – Aksu 20 4.800 60.000
Toplam 21.600 270.000

IV- Deniz Otobüsü İskeleleri ve Yolcu Bekleme Salonları

TL(Milyar) $ (Bin)
1. Lara İskelesi ve Yolcu Salonu (Korunaksız) 80 1.000
2. Antalya Yolcu Salonu (İlavesi) 160 2.000
3. Konyaaltı İskelesi ve Yolcu Salonu (Korunaksız) 80 1.000
4. Beldibi İskelesi ve Yolcu Salonu (Korunaksız) 80 1.000
5. Göynük İskelesi ve Yolcu Salonu (Korunaksız) 80 1.000
6. Kemer İskelesi ve Yolcu Salonu (Korunaksız) 80 1.000
7. Tekirova Yat Limanı (Yap-İşlet-Devret)’e verilecektir. 80 1.000
Toplam 560 7.000
Not: 1,3,4,5,6 nolu yatırımların imar planına işlenmesi gerekmektedir.
ULAŞIM YATIRILARI GİDER HESABI TL(Milyar) $ (Bin)
I-a) Karayolu Projeleri 11.269 148.916
  b) Projelendirilmesi Beklenen Karayolları 2.400 31.999
II. Antalya İçi Köprülü Kavşakları 1.888 26.500
III. Raylı Sistem Altyapısı 21.600 270.000
IV. Deniz İskele ve Yolcu Salonları 560 7.000
Toplam 38.753 484.415

10 Yıl içinde bölgemizde yapılması gerekli ulaşım altyapıları için yaklaşık 38.753.200.000.000-TL – “484.415.000” $ kaynağın gerekli olduğu anlaşılmaktadır.

Yukarıda dört başlık altında ifade edilen Kara-Deniz-Demiryolu altyapıları dışında; Antalya ve ilçelerinin enerji hatlarının yeraltına alınması, kanalizasyon ve otoparklar gibi temel altyapı yatırımları da acil ihtiyaçlar olarak görülmektedir. Ayrıca şehrin tüm kaldırımları da kırmızı kotla projelendirilerek yapılması gerekli yatırımlardandır.

Ülke düzeyinde kalkınmanın sürdürülebilmesi için, karayolları-limanlar-demiryolları-havaalanları-barajlar-otoparklar-sulama-enerji nakil hatları-imar planları gibi gecikmiş temel altyapı yatırımlarına her yıl 15 Milyar $ mertebesinde yatırım yapılması öngörülmektedir.

Ülkemizde yatırımlar için kaynak yoktur. Bu yatırımlar birkaç yıldan bu yana yapılamadığı gibi gelecek yıllarda da yapılamayacağı bütçe rakamlarından anlaşılmaktadır. Bölgemizin ilgili sektörlerindeki gelişmeyi devam ettirebilmesi için 1.bölümde anılan yatırımları gerçekleştirecek bir kaynak bulunması zorunludur. Bu gibi altyapılara yabancı kaynak bulunamamaktadır. Bölgenin gelir potansiyellerinin incelenmesi bir alternatif olarak görülmektedir.

B- ALTERNATİF GELİRLER
I- Yurtdışından gelen yolculardan geri dönüşlerinde kişi başına 5 $ alınması
Turist kabul eden bazı yabancı şehirlerde bunun örneği görülmektedir. Şehre gelen yabancıdan ülkesine çıkış yapacağı zaman havaalanında (temizlik-güvenlik vb.) çeşitli adlar altında harç alınmaktadır. Bu yolla o şehrin alt yapı giderleri karşılanmakta ve genel bütçeye yük getirilmemektedir.

Antalya’ya yılda 2 milyon yabancının geldiği kabul edilirse;
2.000.000 x 5 D$ = 10.000.000 D$ yıllık gelir elde edilebilir. Bu uygun bir kaynak olarak görülmektedir. Bunun hangi altyapıya harcanacağı da ayrı bir düzenleme gerektirecektir. Havaalanımızdân giren yolcu gelirlerinden ilçe belediyeleri cari giderleri için kaynak isteyecektir. II- MEVCUT KARAYOLU GEÇİŞLERİNDEN ÜCRET ALINMASI (l)de bahsedilen kaynağa ek olarak acil altyapıların gerçekleştirilebilmesi için başka gelirlere ihtiyaç bulunduğu görülmektedir.

ANTALYA-KEMER/ANTALYA-ALANYA/KORKUTELİ-ANTALYA/BUCAK-ANTALYA/ISPARTA-ANTALYA/AKSEKİ-MANAVGAT karayolu güzergâhları alternatif gelir kaynağı olarak görülmektedir. Bunlardan; KEPEZ-AKSU-LİMAN noktalarından günlük araç geçişleri yaklaşık şöyledir:

1995 (Günlük) KEPEZ AKSU L?MAN %10 ARTIŞLA 1996 YILI
Otomobil 20.084 22.859 21.000 70.337
Otobüs 1.156 1.648 1.400 4.624
Kamyon-Tır 3.672 3.832 3.950 12.559

GELİR HESABI

Otomobil 1996 Yılında 70.337×100.000.- TL = 7.033.700.000.- TL
Otobüs 1996 Yılında 4.624×500.000.- TL = 2.312.000.000.- TL
Kamyon-Tır 1996 Yılında 12.599×500.000.- TL =6.299.500.000.- TL
Toplam 15.645.200.000.- TL/Gün

Gün

DOLAR Cinsinden Gelir (1996 yılnıda $ ortalama 80.000.- TL)
15.645.200.000.- TL / 80.000.- TL / $ = 195.565 $ / Gün
195.565 $ / Gün x 365 Gün = 71.381.225 $ / Y?l
%25 İstisna ve Muaf Araçlar (Resmi + Yerli) -17.845.306 $ / Y?l
%25 Masraf -17.845.305 $ / Y?l
Her yıl yatırıma ayrılabilir kaynak 35.690.613 $
Bunun her yıl %10 artacağı kabul edilebilir.
$ (Bin) $ (Bin)
1997 Yılında 39.259 2002 Yılında 63.227
1998 Yılnıda 43.185 2003 Yılında 69.549
1999 Yılında 47.503 2004 Yılında 76.504
2000 Yılında 52.254 2005 Yılında 84.155
2001 Yılında 57.480 2006 Yılında 92.570
< gelir=”625.686.000″ tahmini ayrılabilecek yatırıma Yılda>

1996 Haziran TL karşılığı (1 Dolar = 80.000.-TL) 50.054.880.000.000.-TL
* Yurtdışından gelen yolculardan dönüşlerinde elde edilen 10.000.000 $/Yıl gelir
10.000.000 $ x 80.000.-TL x 10 Yıl = 8.000.000.000.000.000.-TL
* Toplam gelir 58.054.880.000.000.-TL
* 10 yılda yapılması gereken ulaşım altyapı harcama toplamı: 484.415.000 $
* 10 yılda yatırım için elde edilebilecek alternatif gelir toplamı: 625.656.000 $
Bu gelirlerle ulaşım altyapılarımızın 10 yıl içinde tamamlanabileceği anlaşılmaktadır.
İdari sistem ve yasalarımızca bir sakınca görülmediği takdirde, bölgemizin imkanlarıyla altyapı yatırımlarının sürdürülebilmesi ve 10 yıl içinde tamamlanmasını hedef alan bir gelir modelinin geliştirilebileceği öngörülmektedir. Bu modelin bölgemiz için tartışılmakta olan “Özel Statü” içerisinde değerlendirilmesi de düşünülmelidir. Bu model içerisinde “Antalya Ulaşım Yatırımları Uygulama Birimi” kurulması ve ilgili kaynağın bu birimce kullanılması önerilmektedir. Bu birimin denetimi Y.M.M. ve Bağımsız Denetleme kuruluşlarına yaptırılabilmelidir.

Kurulacak sistemin Valilik, Büyükşehir ve Alt Kademe Belediyeleri, Karayolları, DLH Genel Müdürlüğü’nün öncülüğünde özel sektörün içinde bulunacağı özerk bir idari yapıya kavuşması mümkün görülmektedir.

Uzun yıllardır MEÇHUL VATANDAŞ’tan aktarılan kaynaklarla iyi ortamlarda bedelsiz yaşamaya alıştırılanlar için bu ve benzeri gelişmeler anlaşılmaz bulunabilir. Antalya şehiriçi ve çevresindeki ulaşım altyapı yatırımları birkaç yıl içinde bir programla başlatılmazsa bu güzel bölgemizin yöneticileri ve burada yaşayanlar için üzüntü verici bir yer haline geleceği kabul edilmelidir.

Şehrimizde sorumluluk taşıyan bütün kurum ve kuruluşların bir araya gelerek bölgemizin geleceğine sahip çıkacağına inanıyoruz.

25 Haziran 1996